روش تحقیق و متدهای آن

روش تحقیق و متدهای آن

درس روش تحقیق به عنوان یکی از دروس اساسی و حیاتی در بسیاری از رشته های تحصیلی، به دانشجویان روش های صحیح تحقیق و جمع آوری داده ها را آموزش می دهد. این درس با هدف ارتقای مهارت های دانشجویان در جمع آوری، تحلیل و تفسیر داده ها برای حل مسائل و ارائه پاسخ های مبتنی بر شواهد در رشته های مختلف ارائه می شود.

درس روش تحقیق در هر رشته کاربردهای مختلفی دارد، برای مثال :

• در رشته های علوم انسانی، این درس به دانشجویان کمک می کند تا روش های جمع آوری داده های کیفی و کمی را به درستی فرا بگیرند.
• در رشته های مدیریت، روش تحقیق برای بهبود فرآیندهای تصمیم گیری و بهینه سازی کسب و کارها استفاده می شود.
• در علوم پزشکی و بهداشت، این درس به دانشجویان کمک می کند تا داده های بالینی را به درستی جمع آوری کنند و از آنها برای ارزیابی عوارض و کارایی درمان ها استفاده کنند.
• در رشته های علوم زیستی، روش تحقیق برای تحلیل داده های آزمایشگاهی و بررسی اثرات داروها و تغذیه در بدن انسان استفاده می شود.
• در رشته های فنی و مهندسی، روش تحقیق برای طراحی و بهبود فرآیندهای تولید و بهینه سازی تکنولوژی های جدید استفاده می شود.

روش تحقیق به دانشجویان کمک می کند تا مهارت هایی از قبیل ارزیابی منابع، طراحی پرسشنامه، تحلیل داده ها و ارائه یافته های دقیق و قابل اعتماد را یاد بگیرند. این درس به دانشجویان کمک می کند تا به یک فرآیند منظم و منطقی برای جمع آوری و تحلیل داده ها دست یابند.

عوامل مختلفی در روش تحقیق مهم و تاثیرگذار هستند که عبارتند از:

موضوع یا پدیده مورد بررسی

موضوع یا پدیده مورد بررسی باید دقیقاً مشخص شده و برای انتخاب روش تحقیق مناسب، مطالعات مرتبط با آن باید بررسی شود.

هدف تحقیق

هدف تحقیق باید دقیقاً مشخص شده و بر اساس آن، روش تحقیق مناسب انتخاب شود.

نوع داده های جمع آوری شده

بر اساس نوع داده های جمع آوری شده، روش تحقیق ممکن است تغییر کند. به عنوان مثال، برای داده های کمی، روش تحقیق کمی، و برای داده های کیفی، روش تحقیق کیفی استفاده می شود.

نوع جامعه مورد بررسی

بر اساس نوع جامعه مورد بررسی، روش تحقیق مناسب باید انتخاب شود. به عنوان مثال، برای جامعه کوچک، روش تحقیق کیفی و برای جامعه بزرگ، روش تحقیق کمی بهتر است.

منابع داده ها

منابع داده ها نیز باید برای تعیین روش تحقیق مناسب، مورد بررسی قرار گیرند. به عنوان مثال، برای داده های ثانویه، روش تحقیق کتابخانه ای و برای داده های اولیه، روش تحقیق میدانی استفاده می شود.

میزان منابع مالی و زمانی

میزان منابع مالی و زمانی نیز برای تعیین روش تحقیق مناسب بسیار مهم است. به عنوان مثال، برای تحقیقات گسترده و بزرگ، میزان منابع مالی و زمانی بیشتری نسبت به تحقیقات کوچک مورد نیاز است.

انتخاب روش تحقیق بر اساس هدف

همانطور که گفته شد هدف تحقیق باید کاملا مشخص باشد، بر اساس هدف، انواع روش های تحقیق مختلفی ارائه شده است که در ادامه معرفی می کنیم.

روش توصیفی: در این روش، موضوع یا پدیده مورد بررسی به صورت دقیق و شفاف توصیف می شود. هدف از این روش، شناسایی و توصیف مشخصات، ویژگی ها و وضعیت فعلی موضوع مورد بررسی است.

روش توضیحی: در این روش، موضوع یا پدیده مورد بررسی با استفاده از تحلیل داده های گذشته و موجود، توضیح داده می شود. هدف از این روش، تبیین و توضیح دادن رابطه بین عوامل یا واقعه های مورد بررسی است.

روش تفسیری: در این روش، ارتباط میان عوامل و واقعه ها به صورت عمیق و دقیق مورد بررسی قرار می گیرد. هدف از این روش، تفسیر و توضیح دادن چرایی و ریشه های پدیده مورد بررسی است.

روش توسعه ای: در این روش، هدف توسعه و بهبود فرایندها و روش های موجود است. این روش معمولا برای بهبود کیفیت فرایند ها و تولیدات در سازمان ها و صنایع مختلف استفاده می شود.

روش تجربی: در این روش، یک فرضیه مطرح می شود و با جمع آوری داده های کمی، تجربیات و نتایج به دست آمده، این فرضیه بررسی می شود. هدف از این روش، تأیید یا رد فرضیه های مطرح شده است.

پس از انتخاب روش مناسب برای بررسی موضوع مورد پرسش در تحقیق، باید به جمع آوری داده ها بپرداریم.

روش کیفی: در این روش، داده ها به صورت کیفی جمع آوری می شوند، به عنوان مثال مصاحبه ها، مشاهده ها و تحلیل محتوایی. این روش معمولا برای بررسی موضوعاتی استفاده می شود که به صورت کمی قابل ارزیابی نیستند.

روش کمی: در این روش، داده ها به صورت عددی و کمی جمع آوری می شوند، به عنوان مثال با استفاده از پرسشنامه ها یا داده های آماری.

روش ترکیبی: در این روش، از هر دو روش کمی و کیفی استفاده می شود. این روش برای بررسی موضوعاتی استفاده می شود که نیاز به جمع آوری داده های کیفی و کمی دارند.

روش پیمایشی: در این روش، جامعه مورد مطالعه به صورت کامل پوشش داده می شود و داده ها به صورت کمی جمع آوری می شوند.

روش نمونه گیری: در این روش، یک نمونه از جامعه مورد مطالعه انتخاب می شود و داده ها به صورت کمی جمع آوری می شوند. این روش معمولا برای بررسی موضوعاتی استفاده می شود که جامعه مورد مطالعه بسیار بزرگ است و نیاز به جمع آوری داده های زیادی دارد.

روش تحقیق به عنوان یک ابزار مهم برای تصمیم گیری های استراتژیک و بهبود فرآیندهای کسب و کار استفاده می شود. از این رو، دانشجویانی که در دوره های تحصیلی خود روش تحقیق را فرا می گیرند، مهارت هایی را برای مواجهه با چالش های مختلف در بازار کار به دست می آورند.

جهت دانلود نمونه سوالات درس روش تحقیق مطابق با رشته خود می توانید کد درس را در فیلد زیر جستجو کنید.